กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
Department of Medical Sciences

ทะเบียนองค์ความรู้
การผลิตหัวเชื้อ B-Soy powder เพื่อการกำจัดลูกน้ำยุงรำคาญ (ภาษาไทย)
B-Soy powder production for the control of Culex spp. larvae (ภาษาอังกฤษ)

หน่วยงาน
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข

ระยะเวลาในการดำเนินการ

  

งบประมาณ
เริ่มวันที่:1 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2561 จนถึงวันที่: 30 เดือน กันยายน พ.ศ. 2562 รวม:1 ปี จำนวนเงิน:212,000.00 บาท

 รายชื่อผู้ร่วมดำเนินการ
ลำดับชื่อ-นามสกุลตำแหน่งในโครงการ
1 นางสาวนิตยา เมธาวณิชพงศ์ หัวหน้าโครงการ
2 นางสาวสุนัยนา สท้านไตรภพ ผู้ร่วมวิจัย
3 นางอุรุญากร จันทร์แสง ผู้ร่วมวิจัย

 บทคัดย่อ
จุลินทรีย์ Bacillus thuringiensis var. israelensis หรือ Bti เป็นแบคทีเรียที่ได้จากแหล่งดินธรรมชาติ สามารถสร้างผลึกโปรตีนที่ออกฤทธิ์ทำให้ลูกน้ำยุงตายได้ Bti ถูกนำไปใช้ในการควบคุมกำจัดลูกน้ำยุงรำคาญ (Culex quinquefasciatus Say) พาหะนำโรคเท้าช้าง แต่กระบวนการผลิตแบคทีเรียชนิดนี้มีต้นทุนการผลิตค่อนข้างสูง และอาหารที่ใช้เพาะเลี้ยงแบคทีเรียมีราคาแพง การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาหัวเชื้อ Bti สำหรับใช้ผลิตสารชีวภาพกำจัดลูกน้ำยุงรำคาญโดยใช้กากถั่วเหลืองที่เหลือทิ้งจากการทำน้ำเต้าหู้เป็นอาหารเพาะเลี้ยง นำตะกอนเชื้อ Bti ที่เพาะเลี้ยงไปผ่านการทดสอบการอบแห้งที่ระดับอุณหภูมิต่างๆ คือ 40 50 และ 60 องศาเซลเซียส พบว่าตะกอนเชื้ออบแห้งที่อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส ให้หัวเชื้อ Bti หรือ B-Soy powder มีคุณภาพดีที่สุด นำ B-Soy powder มาทดสอบการเก็บรักษาในถุงอลูมิเนียมฟอยด์โดยเปรียบเทียบการปิดผนึกถุงแบบสุญญากาศและแบบไม่สุญญากาศ หลังการเก็บ 3 เดือน นำ B-Soy powder ไปทดสอบกับลูกน้ำยุงรำคาญพบว่าได้ค่า LC50 เท่ากับ 0.914 และ 1.012 mg/l ตามลำดับ ซึ่งสูงกว่าค่าเริ่มต้นเล็กน้อย (LC50 = 0.879 mg/l) แต่ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ดังนั้นการปิดผนึกทั้งสองแบบนี้ในระยะเวลา 3 เดือนสามารถรักษาคุณภาพของหัวเชื้อ B-Soy powder ได้ไม่แตกต่างกัน ส่วนการเก็บเป็นเวลา 6 เดือน พบว่า B-Soy powder มีประสิทธิภาพในการกำจัดลูกน้ำลดลง 3-5 เท่า จึงไม่เหมาะที่จะนำไปใช้เป็นหัวเชื้อเพื่อผลิตสารชีวภาพกำจัดลูกน้ำ สำหรับการผลิตสารชีวภาพควบคุมลูกน้ำยุงรำคาญในถังพลาสติกปริมาณ 5 ลิตร โดยเปรียบเทียบการใช้หัวเชื้อ B-Soy powder ที่ปริมาณ 5 10

 การเผยแพร่
ลำดับกิจกรรมรายละเอียดระยะเวลา
1 ตีพิมพ์ผ่านบทความทางวิชาการ วารสารวิชาการสาธารณสุข ปีที่ 30 ฉบับเพิ่มเติม 1 พฤษภาคม - มิถุนายน 2564 เริ่ม: 1 ต.ค. 2561 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2562
2 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ การประชุมวิชาการกระทรวงสาธารณสุข ประจำปี 2562 วันที่ 9-11 กันยายน 2564 ณ เมืองพัทยา จังหวัดชลบุรี เริ่ม: 1 ต.ค. 2561 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2562
3 การจัดนิทรรศการในงานต่าง ๆ เผยแพร่ด้วยโปสเตอร์ใ เริ่ม: 1 ต.ค. 2561 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2562

 รางวัลที่ได้รับ
  • ชื่อรางวัล:ผลงานวิชาการดีเด่นสาขาโรคติดเชื้อ หน่วยงานที่มอบ: กระทรวงสาธารณสุข วันเดือนปี ที่มอบ: 11 ก.ย. 2562
  • ชื่อรางวัล:The best paper award (Innovation) หน่วยงานที่มอบ: สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข วันเดือนปี ที่มอบ: 13 พ.ย. 2562


ฐานข้อมูลองค์ความรู้ เทคโนโลยีและนวัตกรรม
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
http://innovation.dmsc.moph.go.th		 ข้อมูล ณ วันที่:๘ ต.ค. ๒๕๖๕