กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
Department of Medical Sciences

ทะเบียนองค์ความรู้
การวิจัยและพัฒนาเพื่อสร้างและผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีเพื่อใช้ในการตรวจวินิจฉัยโรค   (ภาษาไทย)
Research and Development of recombinant antibody for application in immunodiagnosis   (ภาษาอังกฤษ)

หน่วยงาน
สถาบันชีววิทยาศาสตร์ทางการแพทย์

ระยะเวลาในการดำเนินการ

  

งบประมาณ
เริ่มวันที่:1 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2556 จนถึงวันที่: 30 เดือน กันยายน พ.ศ. 2559 รวม:3 ปี จำนวนเงิน:2,417,000.00 บาท

 รายชื่อผู้ร่วมดำเนินการ
ลำดับชื่อ-นามสกุลตำแหน่งในโครงการ
1 นางสาวปนัดดา เทพอัคศร หัวหน้าโครงการ
2 นางนงลักษณ์ พุทธิรักษ์กุล ผู้ร่วมวิจัย
3 นายอภิชัย ประชาสุภาพ ผู้ร่วมวิจัย
4 นางสาวอณิชา เลื่องชัยเชวง ผู้ร่วมวิจัย
5 นางสาวกชรัตน์ จงปิติทรัพย์ ผู้ร่วมวิจัย
6 นางสาวพรทิพย์ ไชยยะ ผู้ร่วมวิจัย
7 นางสาวสกุลรัตน์ สุนทรฉัตราวัฒน์ ผู้ร่วมวิจัย
8 นางสาวกฤศมน โสภณดิลก ผู้ร่วมวิจัย
9 นางสาวพันธ์ธิดา ตรียวง ผู้ร่วมวิจัย

 บทคัดย่อ
โมโนโคลนอลแอนติบอดีเป็นโมเลกุลที่มีความจำเพาะเจาะจงสูงต่อแอนติเจน สามารถนำมาใช้ในการพัฒนาชุดตรวจวินิจฉัยโรคต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลาย การสร้างและผลิตโมโนโคลนอลแอนติบอดีส่วนใหญ่ได้จากการนำ B-lymphocyte มาหลอมรวมกับเซลล์มะเร็ง myeloma เพื่อสร้างเซลล์ลูกผสม hybridoma ซึ่งยังมีข้อกำจัดได้ด้านความไม่คงตัวของเซลล์ hybridoma ตลอดจนใช้ระยะเวลานานในการเพาะเลี้ยงเซลล์เพื่อผลิตแอนติบอดีให้มีปริมาณเพียงพอสำหรับนำไปใช้งานต่อไป คณะผู้วิจัยจึงได้ประยุกต์ใช้เทคนิคทางพันธุวิศวกรรม ในการพัฒนาระบบการสร้างและผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีของหนูด้วยเซลล์สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (mammalian cell lines) โดยการสังเคราะห์ยีนที่ใช้สร้างแอนติบอดีส่วน constant region และ secretory signal ของหนูมาบรรจุอยู่ใน mammalian expression vectors และนำยีนส่วน variable region ของโมโนโคลนอลแอนติบอดีโคลนต่าง ๆ เชื่อมต่อเข้าสู่เวคเตอร์ที่สร้างขึ้น เพื่อนำไปผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีใน mammalian cell lines และตรวจสอบคุณสมบัติของแอนติบอดีที่ได้เปรียบเทียบกับโมโนโคลนอลแอนติบอดีที่ผลิตจากเซลล์ hybridoma จากผลงานวิจัยนี้สามารถสร้างเวคเตอร์ที่ใช้สำหรับผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีของหนูใน mammalian cell lines ได้ 2 isotypes คือ IgG1/kappa และ IgG2a/kappa และจากการนำยีนส่วน variable region ของโมโนโคลนอลแอนติบอดีต่อ HBsAg ของไวรัสตับอักเสบบี และโมโนโคลนอลแอนติบอดีต่อเอนไซม์ pLDH ของเชื้อมาลาเรีย โคลนต่างๆ เชื่อมต่อเข้าสู่เวคเตอร์ที่สร้างขึ้นและนำไปผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีในเซลล์ HEK293F พบว่าแอนติบอดีที่สร้างขึ้นมีคุณสมบัติใกล้เคียงกับโมโนโคลนอลแอนติบอดีที่ผลิตจากเซลล์ hybridoma สามารถนำไปใช้พัฒนาเป็นชุดตรวจวินิจฉัยโรคไวรัสตับอักเสบบี และโรคมาลาเรียได้ แสดงให้เห็นว่าระบบการสร้างและผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีที่พัฒนาขึ้นนี้สามารถนำไปพัฒนาต่อยอดในการผลิตแอนติบอดีอื่น ๆ ได้อีกมากมาย โดยการผลิตแอนติบอดีจาก mammalian cell lines จะได้ปริมาณของแอนติบอดีสูง และรวดเร็วกว่าการผลิตจากเซลล์ hybridoma อีกทั้งยังช่วยลดปริมาณการใช้สัตว์ทดลองในการผลิตแอนติบอดีจากเซลล์ hybridoma ในช่องท้องหนู (ascetic fluid) ที่ไม่ถูกต้องตามหลักจริยธรรมการใช้สัตว์ทดลอง    

 การเผยแพร่
ลำดับกิจกรรมรายละเอียดระยะเวลา
1 การจัดนิทรรศการในงานต่าง ๆ Poster presentation เรื่องการพัฒนาระบบการผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีไอโซไทป์แกมมาจากอนุพันธ์แอนติบอดีส่วนแปรผันสายเดี่ยว เริ่ม: 30 มิ.ย. 2557 สิ้นสุด: 2 ก.ค. 2557
2 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ Oral presentation หัวข้อเรื่องการพัฒนาระบบการสร้างและผลิตรีคอมบิแนนท์แอนติบอดีเพื่อประยุกต์ใช้ในการตรวจวินิจฉัยโรค เริ่ม: 23 มี.ค. 2560 สิ้นสุด: 23 มี.ค. 2560

 รางวัลที่ได้รับ


ฐานข้อมูลองค์ความรู้ เทคโนโลยีและนวัตกรรม
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
http://innovation.dmsc.moph.go.th		 ข้อมูล ณ วันที่:๔ ต.ค. ๒๕๖๕