กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
Department of Medical Sciences

ทะเบียนองค์ความรู้
การพัฒนาระบบการทดสอบเบื้องต้นที่จำเพาะต่อเป้าหมายการรักษา โรคมะเร็งท่อน้ำดีและค้นหาสารออกฤทธิ์จากสมุนไพรไทย   (ภาษาไทย)
Development of screening system that is specific for therapeutic targets of cholangiocarcinoma and search for active substances from Thai medicinal plants    (ภาษาอังกฤษ)

หน่วยงาน
สถาบันชีววิทยาศาสตร์ทางการแพทย์

ระยะเวลาในการดำเนินการ

  

งบประมาณ
เริ่มวันที่:1 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557 จนถึงวันที่: 30 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2561 รวม:4 ปี จำนวนเงิน:1,600,000.00 บาท

 รายชื่อผู้ร่วมดำเนินการ
ลำดับชื่อ-นามสกุลตำแหน่งในโครงการ
1 นางสาวปฐมาพร ปรึกษากร หัวหน้าโครงการ
2 นายภาณุพันธ์ ปัญญาใจ ผู้ร่วมวิจัย
3 นางสาวฉัตรภรณ์ ใจมา ผู้ร่วมวิจัย
4 นางสาวพันธ์ธิดา ตรียวง ผู้ร่วมวิจัย
5 นางสาวปนัดดา เทพอัคศร ผู้ร่วมวิจัย
6 นายสุรัคเมธ มหาศิริมงคล ผู้ร่วมวิจัย
7 นายอาชวินทร์ โรจนวิวัฒน์ ผู้ร่วมวิจัย

 บทคัดย่อ
มะเร็งท่อน้ำดีเป็นโรคที่ก่อให้เกิดอันตรายแก่ชีวิต พบมากในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การรักษาให้หายขาดทำได้โดยการผ่าตัดเพื่อนำเนื้อมะเร็งออกให้หมดเท่านั้น แต่การรักษาดังกล่าวยังมีข้อจำกัด เนื่องจากผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่เป็นมะเร็งชนิดนี้มักได้รับการวินิจฉัยเมื่ออยู่ในระยะที่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งแล้ว เป็นผลให้ผู้ป่วยมีอัตราการรอดชีวิตต่ำ นอกจากนี้ยังไม่มีรายงานยืนยันว่าการรักษาด้วยเคมีบำบัดหรือรังสีรักษาสามารถช่วยยืดอายุของผู้ป่วยได้ ดังนั้นการพัฒนายาใหม่ที่จำเพาะต่อมะเร็งท่อน้ำดียังคงเป็นที่ต้องการสำหรับการรักษาโรคนี้ การศึกษานี้มีจุดมุ่งหมายที่จะพัฒนาระบบการทดสอบเบื้องต้น (screening system) ที่จำเพาะต่อเป้าหมายการรักษาสำหรับโรคมะเร็งท่อน้ำดี และใช้วิธีการทดสอบที่พัฒนาขึ้นค้นหาสารที่มีฤทธิ์จำเพาะต่อเป้าหมายนั้น โดยได้เริ่มต้นการศึกษาจากการวิเคราะห์ระดับการแสดงออกของยีนที่มีรายงานว่าเป็นเป้าหมายการรักษามะเร็งในเซลล์เพาะเลี้ยงมะเร็งท่อน้ำดีเปรียบเทียบกับเซลล์มะเร็งชนิดอื่นๆ จากนั้นคัดเลือกเป้าหมายการรักษา คือ CXCR4/CXCL12 มาออกพัฒนาระบบการทดสอบเบื้องต้น (screening system) เพื่อทดสอบฤทธิ์ยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี จากการทดสอบฤทธิ์สารสกัดสมุนไพรมากกว่า 200 ตัวอย่าง พบว่า ต้นรำเพย ต้นรัก เหง้ากระชายดำ ต้นจันทร์กระจ่างฟ้า และต้นธรณีสาร แสดงฤทธิ์ยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งท่อน้ำดีที่ความเข้มข้นตั้งแต่ 10 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร นอกจากนี้ใบรำเพย และต้นรัก แสดงฤทธิ์ที่ความเข้มข้นตั้งแต่ 3 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร โดยที่ระดับความเข้มข้นที่แสดงฤทธิ์ยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งท่อน้ำดีไม่เป็นพิษต่อเซลล์ ดังนั้นสมุนไพรทั้งห้าชนิดนี้จึงน่าสนใจสำหรับนำไปศึกษาสารออกฤทธิ์และพัฒนาเป็นสารต้นแบบทางยาสำหรับรักษาโรคมะเร็งท่อน้ำดีต่อไป              

 การเผยแพร่
ลำดับกิจกรรมรายละเอียดระยะเวลา
1 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ การแสดงออกของยีนที่เป็นเป้าหมายการรักษามะเร็งในเซลล์เพาะเลี้ยง เริ่ม: 1 ต.ค. 2557 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2559
2 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ การพัฒนาระบบทดสอบเบื้องต้นในเซลล์มะเร็งสำหรับค้นหาสารที่มีฤทธิ์ยับยั้งการเคลื่อนที่ของเซลล์ เริ่ม: 1 ต.ค. 2557 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2559
3 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ ฤทธิ์ยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งท่อน้ำดีของสารสกัดสมุนไพรในหลอดทดลอง เริ่ม: 1 ต.ค. 2558 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2559
4 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ การศึกษาสารยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งเพาะเลี้ยงในหลอดทดลองจากเหง้ากระชายดำ เริ่ม: 1 ต.ค. 2559 สิ้นสุด: 30 ก.ย. 2560
5 ร่วมนำเสนอด้วยการพูดในงานวิชาการ ฤทธิ์ยับยั้งการเคลื่อนที่ของเซลล์มะเร็งเพาะเลี้ยงของต้นกระดุมไพลิน เริ่ม: 1 เม.ย. 2560 สิ้นสุด: 31 มี.ค. 2561

 รางวัลที่ได้รับ
  • ชื่อรางวัล:รางวัลดีเด่น การนำเสนอผลงานวิชาการ ประเภทโปสเตอร์ หน่วยงานที่มอบ: กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก วันเดือนปี ที่มอบ: 2 ก.ย. 2559
  • ชื่อรางวัล:รางวัลชนะเลิศ ประเภทการนำเสนอด้วยวาจา สาขาการพัฒนาด้านโรค หน่วยงานที่มอบ: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ วันเดือนปี ที่มอบ: 24 มี.ค. 2560
  • ชื่อรางวัล:รางวัลที่ ๓ ประเภทบรรยาย หน่วยงานที่มอบ: กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก วันเดือนปี ที่มอบ: 1 ก.ย. 2560
  • ชื่อรางวัล:รางวัลรองชนะเลิศ การนำเสนอผลงานแบบบรรยาย สาขานวัตกรรมด้านโรค หน่วยงานที่มอบ: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ วันเดือนปี ที่มอบ: 30 มี.ค. 2561


ฐานข้อมูลองค์ความรู้ เทคโนโลยีและนวัตกรรม
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
http://innovation.dmsc.moph.go.th		 ข้อมูล ณ วันที่:๔ ก.พ. ๒๕๖๖